Orta Türkçe kendi içinde kaça ayrılır?
Orta Türkçe, kendi içinde üç ayrı döneme ayrılır. Bunlar Eski Anadolu Türkçesi, Orta Anadolu Türkçesi ve Yeni Anadolu Türkçesi’dir. Bu dönemler arasında dildeki ses ve yapı değişiklikleri gözlemlenir.
Orta Türkçe, kendi içinde farklı dönemlere ayrılır. Bu dönemler, Eski Anadolu Türkçesi, Orta Anadolu Türkçesi ve Yeni Anadolu Türkçesi olarak bilinir. Orta Türkçe’nin ayrılma nedeni, zaman içinde dildeki değişimler ve gelişmelerdir. Eski Anadolu Türkçesi, 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar olan dönemi kapsar. Orta Anadolu Türkçesi ise 13. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar olan dönemi ifade eder. Son olarak, Yeni Anadolu Türkçesi ise 15. yüzyıldan Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar olan süreci temsil eder.
| Orta Türkçe, kendi içinde kaça ayrılır? |
| Orta Türkçe, Eski Anadolu Türkçesi ve Yeni Anadolu Türkçesi olarak ayrılır. |
| Eski Anadolu Türkçesi, 11. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar olan dönemi kapsar. |
| Yeni Anadolu Türkçesi, 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar olan dönemi kapsar. |
| Orta Türkçe, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaygın olarak kullanılmıştır. |
- Orta Türkçe, dilbilgisi ve sözcük dağarcığı açısından diğer dönemlerden farklılık gösterir.
- Eski Anadolu Türkçesi, Selçuklu döneminde gelişmiş ve kullanılmıştır.
- Yeni Anadolu Türkçesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisiyle şekillenmiştir.
- Orta Türkçe, edebiyat eserlerinde sıkça kullanılmıştır.
- Bazı Orta Türkçe metinler, günümüzde çeşitli dil araştırmalarında kullanılmaktadır.
İçindekiler
Orta Türkçe hangi dönemlere ayrılır?
Orta Türkçe, genellikle üç döneme ayrılır: Eski Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi ve Gazneli Türkçesi. Eski Uygur Türkçesi, 8. ve 9. yüzyıllarda Orta Asya’da konuşulan bir dildir. Karahanlı Türkçesi, 10. ve 11. yüzyıllarda Karahanlılar Devleti’nin egemen olduğu dönemde kullanılan bir dildir. Gazneli Türkçesi ise 11. ve 12. yüzyıllarda Gazne Devleti’nin egemen olduğu dönemde konuşulan bir dildir.
| Dönem Adı | Tarih Aralığı | Özellikleri |
| Eski Anadolu Türkçesi | 9. – 11. yüzyıllar | Uygur alfabesi kullanılır, Arapça etkisi görülür. |
| Orta Anadolu Türkçesi | 11. – 13. yüzyıllar | Divanü Lügat-it Türk’e göre dildeki Arapça etkisi artar, Farsça kelime ve yapılar kullanılır. |
| Geçiş Dönemi Türkçesi | 13. – 15. yüzyıllar | Osmanlı İmparatorluğu’nun kurulmasıyla Osmanlıca etkisi başlar, Farsça ve Arapça kelimeler daha yaygın kullanılır. |
Orta Türkçe hangi yazıtlarda kullanılmıştır?
Orta Türkçe, genellikle Orhun Yazıtları olarak bilinen Göktürk Yazıtları’nda kullanılmıştır. Bu yazıtlar, 8. ve 9. yüzyıllarda Orta Asya’da Göktürk Kağanlığı’nın egemen olduğu dönemde dikilmiş anıtlardır. Orhun Yazıtları, Orta Türkçe’nin en önemli kaynaklarından biridir ve dilin gelişimi hakkında değerli bilgiler sağlar.
- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası kitabesinde
- Aksaray Ayaş Kebir Camii kitabesinde
- Alanya Kızılkule kitabesinde
Orta Türkçe hangi metinlerde kullanılmıştır?
Orta Türkçe, çeşitli edebi eserlerde ve tarihi metinlerde kullanılmıştır. Örneğin, Kutadgu Bilig gibi edebi eserler Orta Türkçe ile yazılmıştır. Ayrıca, tarihî olayları anlatan destanlar ve hikayeler de Orta Türkçe’de kaleme alınmıştır. Bu metinler, dilin yapısal özellikleri ve kelime dağarcığı hakkında bilgi verir.
- Divan-ı Hikmet
- Dede Korkut Hikayeleri
- Kutadgu Bilig
- Atabetü’l-Hakayık
- Ali Şir Nevai Divanı
Orta Türkçe’nin gramer yapısı nasıldır?
Orta Türkçe’nin gramer yapısı, Eski Türkçe’den farklılık gösterir. Orta Türkçe’de isimler, fiiller ve ekler arasındaki ilişkiler belirli bir düzene göre kurulur. Cümle yapısı daha karmaşık hale gelirken, kelime çekimleri ve eklemeler de çeşitlenir. Orta Türkçe’nin gramer yapısı, dilbilimciler tarafından detaylı bir şekilde incelenmiştir.
| Fiil Çekimleri | Sıfat ve Zarf Türetme | İsim Çekimleri |
| Orta Türkçe’de fiiller, kişi, zaman ve kip gösteren çekim ekleriyle çekimlenirdi. | Sıfat ve zarflar, eklerle türetilirdi ve cümle içinde sıfat-fiil veya zarf-fiil görevi yapabilirdi. | İsimler, çoğunlukla eklerle çekimlenirdi ve belirli durumlara göre değişiklik gösterebilirdi. |
| Fiil köklerine eklenen çekim ekleri, zaman, kişi, kip ve olumlu/olumsuz gibi özellikleri belirtirdi. | Sıfat ve zarf türetmek için belirli ekler kullanılırdı. | İsimler, hal ekleriyle çekimlenir ve çoğul, belirtme, yönelme gibi durumlara göre değişiklik gösterebilirdi. |
| Fiiller, cümlede fiilimsi olarak kullanılabilir veya isim yerine geçebilirdi. | Sıfatlar ve zarflar, cümlede sıfat veya zarf olarak kullanılabilir, sıfat-fiil veya zarf-fiil görevi yapabilirdi. | İsimler, cümlede isim olarak kullanılır ve çeşitli durumlara göre eklerle çekimlenirdi. |
Orta Türkçe hangi coğrafyalarda konuşulmuştur?
Orta Türkçe, genellikle Orta Asya coğrafyasında konuşulmuştur. Bu dönemde Türk boyları, Orta Asya steplerinde yaşamaktaydı ve Orta Türkçe bu topluluklar arasında yaygın bir şekilde kullanılıyordu. Ayrıca, Orta Türkçe’nin etkisiyle çevre bölgelerde de benzer diller konuşulmuştur.
Orta Türkçe, Orta Asya’da bulunan Türk boyları tarafından konuşulmuştur.
Orta Türkçe’nin kelime dağarcığı nasıldır?
Orta Türkçe’nin kelime dağarcığı, Eski Türkçe’den farklılaşmıştır. Bu dönemde Arapça ve Farsça gibi dillerden alınan kelimeler Orta Türkçe’ye girmiştir. Ayrıca, Orta Türkçe’nin kelime dağarcığına Çinceden ve diğer komşu dillerden de bazı kelimeler eklenmiştir. Bu çeşitlilik, Orta Türkçe’nin zengin bir kelime hazinesine sahip olmasını sağlamıştır.
Orta Türkçe’nin kelime dağarcığı zengin olup, Türkçe’nin kök dönemindeki kelimeleri içermektedir.
Orta Türkçe’nin önemi nedir?
Orta Türkçe, Türk dilinin tarihî gelişimi açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu dönemde dil, Eski Türkçe’den ayrılarak yeni bir evreye geçmiştir. Orta Türkçe, edebiyat eserleri ve tarihi metinler aracılığıyla dilbilimcilerin incelemelerine konu olmuştur. Ayrıca, Orta Türkçe’nin gramer yapısı ve kelime dağarcığı, Türk dili üzerine yapılan araştırmalara katkı sağlamıştır.
Orta Türkçe’nin köklü bir geçmişi vardır.
Orta Türkçe, Türk dilleri ailesine ait olan bir dildir ve Türk dilinin tarihinde önemli bir yere sahiptir. Orta Türkçe, 8. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar olan dönemi kapsar ve bu süre zarfında Türk kültürü, edebiyatı ve tarihine büyük katkılar sağlamıştır.
Orta Türkçe’nin edebiyattaki rolü nedir?
Orta Türkçe, Türk edebiyatının gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde yazılan destanlar, manzumeler ve hikayeler, Türk edebiyatının temel taşlarından biri haline gelmiştir.
Orta Türkçe’nin modern Türkçe üzerindeki etkisi nedir?
Orta Türkçe, modern Türkçe üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Dilimize birçok kelime ve deyim Orta Türkçe’den geçmiştir ve Türkçe’nin tarihi köklerini anlamamızı sağlar.
